Ratio

Wie met een kritische blik naar deze corona crisis kijkt wordt langzaamaan met stomheid geslagen. De eerste golf was voorbij en we hebben die golf doorstaan, hoe dan ook. We hebben vooral de extreme maatregelen doorstaan, de gevolgen van die extreme maatregelen zullen we nog moeten leren dragen. Even leek er een rustperiode in te treden, maar al gauw kwamen er berichten van nieuwe besmettingen en meer besmettingen en meer besmettingen, overal besmettingen. Waarom met stomheid geslagen? 

Niet vanwege de tweede golf, wel vanwege het feit dat je zo langzamerhand geen woorden meer hebt voor het proces dat we meemaken.
We kunnen ons beklagen over het feit dat de mensen met denken hebben opgehouden. Denken met het verstand is steeds een zoeken naar verhoudingen, daarom heet verstand redelijkheid, ook wel ratio. Rede of ratio betekent tenslotte verhouding. Wanneer je getallen weergeeft, dan moet je ze plaatsen niet alleen in de context van de getallen, maar ook moet je aangeven waar die getallen precies op slaan. In welke verhouding staan de getallen tot andere getallen: 100.000 doden doet de vraag op komen naar de ratio: hoe groot is de bevolking? 100.000 doden op 200.000.000 mensen is naar verhouding niet zo verschillend van 6500 op 17.000.000. Dat moet er wel bij worden vermeld: de verhouding.

Anderzijds worden de verhoudingen grotesk geëxtrapoleerd: In een dorp werd 1 besmette persoon gevonden, op een bevolking van 2700 inwoners. Omgezet naar 100.000 inwoners is dat echter 36 besmette gevallen – volstrekt hypothetische rekenkunde, zonder enig verband met het werkelijke aantal besmettingen. 36 0p 100.000 is echter code oranje, wanneer je de bovengrens van 20 op 100.000 hanteert. Dus is het dorp een ernstige gevarenzone.

Wanneer je spreekt over besmettingen, dan wek je de indruk dat je spreekt over ziektegevallen. Zijn er in een dag 300 besmettingen in Nederland bijgekomen, dan komen de beelden die we zo rijkelijk hebben gezien bij ons op, van overvolle IC's met zorg personeel in maanpakken, vechtend voor leven, tegen dood. Waar zijn de verhoudingen? Besmettingen betekent niet dat er over ziektegevallen gesproken wordt en het ligt natuurlijk wel voor de hand, dat wanneer je steeds meer en meer tests uitvoert, je steeds meer en meer niet symptomatische gevallen opspoort, mensen die positief op de test reageren zonder dat ze ziek zijn of ziek worden. Die mensen zijn niet zelf weer besmettelijk. Daarnaast staat de test bekend om de vals positieve uitslagen.

Wanneer er je dat er niet bij zegt, dan slaat de schrik om het hart dat er een tweede golf ontstaat die tenslotte ook al voorspeld was.
Wanneereer je spreekt over 94.000 doden in Brazilie, waar de president 'onverantwoord met deze ziekte omgaat', dan is dat een schrikwekkend aantal - maar je moet dat aantal in relatie brengen tot het aantal inwoners van dat zelfde land. Dat is namelijk heel erg groot, 275 miljoen inwoners: 275.000.000!

Als je denkt aan een land als Nederland met 17 miljoen inwoners en tussen de 6000 en 7000 doden is het de verhouding die telt, wanneer je het ene land met het andere wilt vergelijken. 275000000:94000 = ongeveer 1 op de 2900 inwoners. 17000000:6500 = ongeveer 1 op de 2600 inwoners, d.w.z. dat de sterfte per aantal inwoners in Nederland zelfs iets hoger is.

Vele jaren geleden, in de tijd dat Dan Brown zijn bestseller De Da Vinci Code schreef, heb ik een boekje geschreven over de Heilige Graal. In de inleiding daartoe moest ik wel schrijven over de kennis van, het inzicht in het leven. Die kennis, dat inzicht, is in de natuurwetenschap, ook in de medische wetenschap, in de statistiek, in de epidemiologie, in de virologie, geheel en al afwezig, omdat men het leven niet gewaar kan worden en alleen uitingen van dat leven kan constateren en die zo goed mogelijk in kaart kan brengen. Op grond van die indirecte kennis zou men echter toch in verhoudingen kunnen denken. 

Wanneer je een golf besmettingen registreert en je spreekt over een tweede golf die verwacht kan worden, dan moet je rekening houden met het feit dat een mens een levend wezen is, dat hij niet een onwerkzaam mechanische apparaat is, dat wanneer je het een douw geeft, het mechanisch op die douw reageert.

Wanneer je een steen in stilstaand water dan komt het water door die steen in beweging, er ontstaat een kringvormige golfbeweging die een wetmatig patroon toont.

Wanneer in de wereldbevolking een steen gegooid wordt in de vorm van een besmettelijke ziekte, dan ontstaan er ook golven, maar het patroon dat ontstaat wordt niet alleen door het agens bepaald, maar ook door de mensenmassa die daarop reageert. Dan bedoel ik niet, dat de mensheid reageert met behulp van alle mogelijke maatregelen, maar dat er een biologische reactie optreedt. Dat is een wonder, dat door de wetenschap nog lang niet is doorgrond, maar zoals gezegd alleen in de uitwerkingen bekend is.

Wanneer je nu de bewegingen van het leven enigszins hebt leren kennen – daarvoor hoef je geen viroloog of epidemioloog te zijn - dan weet je dat wat een tweede golf op grond van hetzelfde of het gemuteerde agens teweeg brengt, nooit even sterk of zelfs sterker kan worden dan de eerste golf die nog min of meer bij verrassing ontstond.

Aan de ene kant wil men vaccineren om het lichaam bekend te maken met dit virus, waardoor het bij een besmetting niet ziek wordt - dat principe berust op een zeker inzicht in de reactie van een levend organisme op een dergelijke aanval - aan de andere kant wordt min of meer ontkend dat door het rondgaan van een pandemie-virus in de mensheid een natuurlijke immuniteit ontstaat, die nooit door een vaccinatie kan worden benaderd, laat staan worden overtroffen. Het blijkt dat vele mensen het virus oplopen zonder ziek te worden - waarom zijn we daar niet blij om en verhinderen we liever uit alle macht het ontstaan van natuurlijke immuniteit? De tweede golf geeft de immuniteit, geen nieuwe golf van sterfgevallen. Waar zijn de verhoudingen?  

Inmiddels wordt diegene die in verhoudingen denkt beschouwd als irrationeel. Maar dat was juist het rationele element van het verstand?