Waarheid

Wanneer de mens niet in staat zou zijn om individueel de waarheid te beleven, wanneer alle denken subjectief zou zijn, zoals Bacon ons leerde met zijn vier groepen idolen in het gedachtenleven, dan moest er een communicatief stelsel zijn waardoor het mogelijk werd om tot impulsen voor de handeling te komen, waar de meerderheid het dan ook mee eens zou zijn. Er zou dan langzaamaan een cultuur ontstaan waarin men zich zou laten drijven door een consensus met betrekking tot gedachteninhoud, en men moest zich dan niet meer afvragen ‘of dat allemaal wel waar is’. Dan zou in een aantal stappen ook de vrije meningsuiting verdwijnen, want die zou dan de consensus storen, terwijl men juist had bedacht waaraan men zich wilde houden. Zo ver zijn we inmiddels gekomen. In de pers verschenen berichten dat de EU maatregelen neemt tegen de verspreiding van wat dan ‘nepnieuws’ genoemd wordt. Daarmee wordt tevoren bepaald wat zin is en wat onzin, op basis van consensus, en wie het daarmee niet eens is en iets anders zegt, verspreidt nepnieuws of complottheorieën.

Ook verscheen een bericht dat Google extra maatregelen gaat nemen tegen adverteerders en websites die nepnieuws, samenzweringstheorieën en andere desinformatie verspreiden over de coronapandemie. De wetenschappelijke consensus mag niet worden ondermijnd.

Einde vrije meningsuiting. Want je mag tenslotte ook onzin uitkramen als vrije mening. Tenminste, dat mocht.

Of is ook dit nepnieuws?

In de loop van de eeuwen waarin de mens is gaan denken over de waarde en de betekenis van het denken zijn er verschillende waarheidstheorieën ontwikkeld. In het begin was er nog geen discussie over de vraag of waarheid al dan niet bestaat, zoals er ook geen discussie was of God al dan niet bestaat. Wat vindt U van dit kwartet?

Als iets zo is en je zegt dat het zo is, dan is dat waarheid.
Als iets zo is en je zegt dat het niet zo is, dan is dat onwaarheid.
Als iets niet zo is en je zegt dat het niet zo is, dan is dat waarheid.
Als iets niet zo is en je zegt dat het wel zo is, dan is dat onwaarheid.
Dit is de correspondentietheorie van de waarheid en is geformuleerd door Aristoteles.

Als je zegt dat het Covid19 virus een ‘killervirus’ is, dan moet dat ook zo zijn en blijken uit de cijfers, namelijk dat de aardebevolking gedecimeerd is, anders is het een onwaarheid. Dan mag de wetenschappelijke consensus tot in de eeuwigheid volhouden dat dit een levensgevaarlijke ziekte is die de aardebevolking bedreigt, maar dan is dat nepnieuws.

Laten we nog maar eens teruggaan naar de eerste simpele lessen van Aristoteles.